Τζαμί στο Βοτανικό ή επαναλειτουργία του Τζαμιού Τζισταράκη;

15.3.2015

Του Φώτιου Μπαμπάνη

Υπήρξε ανέκαθεν διακαής πόθος της Άγκυρας και του Οθωμανού σουλτάνου Ερντογάν η λειτουργία και η ίδρυση μουσουλμανικού τεμένους στην Ελλάδα και δη στην Αθήνα. Βέβαια καμία Ελληνική κυβέρνηση μέχρι σήμερα δεν αντιπρότεινε το πάγιο αίτημα και τη γνωστή προφητεία της επαναλειτουργίας της Αγίας Σοφίας, ως του παγκόσμιου καθεδρικού ναού της Ορθοδοξίας, του μεσαιωνικού και σύγχρονου Βυζαντινού Ελληνισμού!...

Αρχικά λοιπόν επελέγη ο Βοτανικός ως τοποθεσία ανεγέρσεως του τζαμιού στην περιοχή των Αθηνών. Πλην όμως η υπόθεση του Βοτανικού παρουσιάζει τεράστιες καθυστερήσεις, οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες, το γεγονός αυτό όμως δεν πτοεί καθόλου τους νεοοθωμανούς της Άγκυρας. Έχουν ήδη έτοιμο και το plan B, δηλαδή ετοιμάζονται να θέσουν στο επόμενο χρονικό διάστημα, σε συνεργασία με τους 3 μειονοτικούς βουλευτές από τη Θράκη, θέμα λειτουργίας Μουσουλμανικού Τεμένους στην Αθήνα και ειδικότερα θέμα επαναλειτουργίας του τζαμιού Τζισταράκη.

Το τζαμί κατασκευάστηκε το 1759 από το βοεβόδα (Οθωμανό διοικητή) της Αθήνας, τον Μουσταφά Αγά Τζισταράκη. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Τζισταράκης χρησιμοποίησε έναν από τους κίονες του Ναού του Ολυμπίου Διός για να φτιάξει ασβέστη για την κατασκευή του κτιρίου, αλλά είναι πιο πιθανό να χρησιμοποίησε έναν από τους κίονες της βιβλιοθήκης του Αδριανού που βρίσκεται δίπλα. Στο Χρονικό του Ανθίμου αναφέρεται ότι προήλθε από “μίαν κολόναν απ' εκείνας του Αδριανού”, την οποία και ανατίναξαν. Αυτή η πράξη οδήγησε στην καθαίρεσή του από τους Τούρκους, καθώς θεωρήθηκε ιεροσυλία η οποία απελευθέρωσε κατάρες: μια επιδημία πανώλης τον επόμενο χρόνο αποδόθηκε σε αυτό το γεγονός...

Το τζαμί ήταν επίσης γνωστό ως Τζαμί του Κάτω Συντριβανιού ή Τζαμί του Κάτω Παζαριού εξαιτίας της εγγύτητάς του στην αρχαία Αγορά. Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, το κτίριο χρησιμοποιήθηκε σαν αίθουσα συνεδριάσεων για την τοπική δημογεροντία. Μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδας χρησιμοποιήθηκε ποικιλοτρόπως: εκεί διεξήχθη χορός προς τιμήν του βασιλιά Όθωνα το Μάρτιο του 1834, και μετά χρησιμοποιήθηκε ως στρατώνας, φυλακή και αποθήκη. Το 1915 ανακατασκευάστηκε εν μέρει υπό την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Αναστάσιου Ορλάνδου και χρησιμοποιήθηκε για να στεγάσει το “Μουσείον Ελληνικών Χειροτεχνημάτων” από το 1918 (μετονομάστηκε σε “Εθνικόν Μουσείον Κοσμητικών Τεχνών”) μέχρι το 1973. Το 1966 έγιναν μετατροπές στο τζαμί ώστε να προσευχηθεί ο εξόριστος βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας Σαούντ. Το 1973 η μόνιμη έκθεση και τα γραφεία του Μουσείου Ελληνικής Τέχνης μεταφέρθηκαν στην οδό Κυδαθηναίων 17, ενώ στο τζαμί παρέμεινε συλλογή κεραμικών τα οποία είχαν δωρηθεί από τον Β. Κυριαζόπουλο. Το κτίριο υπέστη ζημιές από σεισμό το 1981 και άνοιξε πάλι για το κοινό το 1991.

Ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος δημοσίως προσφέρθηκε -ενώπιον του Αντώνη Σαμαρά πριν από δύο χρόνια- με προκλητικό τρόπο να καλύψει το οικονομικό κόστος της κατασκευής τεμένους στην Αθήνα, έδειξε ότι η Άγκυρα θέλει ουσιαστικά να πατήσει πόδι με αυτόν τον τρόπο στην καρδιά της ελληνικής πρωτεύουσας.

Η εκλογή τριών μειονοτικών βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ από τις τελευταίες κάλπες, έκανε τους Τούρκους να πιστέψουν ότι ήρθε η κατάλληλη ώρα να επιτύχουν τον στόχο τους. Έχοντας και την πεποίθηση -άγνωστο γιατί- ότι οι Ανεξάρτητοι Έλληνες θα δυσκολευτούν να δεχτούν την κατασκευή τεμένους ακόμα και στον Βοτανικό, άρχισαν ήδη τις διαβουλεύσεις στις αραβικές χώρες, στον Παγκόσμιο Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας και, βέβαια, εντός του ΣΥΡΙΖΑ μέσω των μειονοτικών βουλευτών, με στόχο να εγκαταλειφθεί το σχέδιο της κατασκευής ενός νέου τεμένους και να δοθεί προς χρήση, αρχικά μόνο στις μεγάλες μουσουλμανικές εορτές, το τζαμί στο Μοναστηράκι.

Την τακτική να ζητούν ένα τζαμί δήθεν για το Ραμαζάνι, αλλά στην πραγματικότητα για να εδραιώσουν την πεποίθηση ότι η Τουρκία είναι η παγκόσμια προστάτιδα του Ισλάμ, τη δοκίμασαν ήδη στη Θεσσαλονίκη και στη Ρόδο, όπου όμως απέτυχαν, καθώς η ελληνική Πολιτεία παραχώρησε μεν τζαμί, αλλά δεν επέτρεψε να στείλει ιμάμη ο ψευδομουφτής Ξάνθης για να τελέσει την προσευχή.

Τώρα πιστεύουν ότι η ίδια τακτική θα αποδώσει στην Αθήνα, μόνο που αυτή τη φορά δεν τους ενδιαφέρει καν ποιος θα είναι ιμάμης, αλλά μόνο να ανοίξει το τζαμί για μία προσευχή, έστω και για μία ώρα. Σήμερα το τζαμί στο Μοναστηράκι είναι το μόνο επισκέψιμο της Αθήνας, δηλαδή το μόνο που μπορεί σχετικά εύκολα και με μικρό κόστος να λειτουργήσει ως τέμενος. Είχε προταθεί και παλαιότερα η επαναλειτουργία του, αλλά, πολύ σοφά, είχε αντιδράσει η Εκκλησία, αντιπροτείνοντας την κατασκευή του στον Βοτανικό. Με τις καθυστερήσεις πάντως στην κατασκευή του τεμένους στον Βοτανικό, η χώρα μας αντιμετωπίζει πια έναν υπαρκτό κίνδυνο: Η Οθωμανική Ημισέληνος να ρίξει τη σκιά της στην Αθήνα για πρώτη φορά μετά την απελευθέρωση της Πόλης από τους Τούρκους!...

Από την άλλη μεριά, δεν γίνεται η παραμικρή συζήτηση από Ελληνικής πλευράς για επαναλειτουργία της Αγίας Σοφίας. Όμως αυτό θα ήταν το σωστό. Η επαναλειτουργία του τζαμιού στην Αθήνα να γίνει ταυτόχρονα με την επαναλειτουργία της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Θα υπάρξει όμως ποτέ μια γνήσια Εθνική Πατριωτική κυβέρνηση που θα θέσει το θέμα στη σωστή του βάση, σύμφωνα με την αρχή της αμοιβαιότητας; Οψόμεθα!