24.5.2021
Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη
“Όσον αφορά στην Ανάσταση θα τελεστεί στις 9 το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου στο προαύλιο των Ιερών Ναών, ενώ αποφασίστηκε η χρονική μετάθεση των Ακολουθιών κατά μισή ώρα νωρίτερα, στις 6.30 μ.μ. τα βράδια από την Κυριακή των Βαΐων έως την Μεγάλη Τετάρτη, την Μεγάλη Πέμπτη στις 5.30 μ.μ. και την Μεγάλη Παρασκευή στις 6.00 μ.μ.”
(Η απόφαση της Ιεράς Συνόδου για την Ανάσταση του 2021)
“Καὶ διαγενομένου τοῦ σαββάτου Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ Μαρία ἡ τοῦ Ἰακώβου καὶ Σαλώμη ἠγόρασαν ἀρώματα ἵνα ἐλθοῦσαι ἀλείψωσιν αὐτόν. καὶ λίαν πρωῒ τς μιᾶς σαββάτων ἔρχονται ἐπὶ τὸ μνημεῖον, ἀνατείλαντος τοῦ ἡλίου. καὶ ἔλεγον πρὸς ἑαυτάς· Τίς ἀποκυλίσει ἡμῖν τὸν λίθον ἐκ τῆς θύρας τοῦ μνημείου; καὶ ἀναβλέψασαι θεωροῦσιν ὅτι ἀποκεκύλισται ὁ λίθος· ἦν γὰρ μέγας σφόδρα. καὶ εἰσελθοῦσαι εἰς τὸ μνημεῖον εἶδον νεανίσκον καθήμενον ἐν τοῖς δεξιοῖς, περιβεβλημένον στολὴν λευκήν, καὶ ἐξεθαμβήθησαν. ὁ δὲ λέγει αὐταῖς· Μὴ ἐκθαμβεῖσθε· Ἰησοῦν ζητεῖτε τὸν Ναζαρηνὸν τὸν ἐσταυρωμένον· ἠγέρθη, οὐκ ἔστιν ὧδε· ἴδε ὁ τόπος ὅπου ἔθηκαν αὐτόν”.
(Κατά Μάρκον Ευαγγέλιο, 16, 1 – 6)
Σε λάθος βάση έθεσαν τις αντιρρήσεις τους οι αρνητές της αλλαγής της ώρας της Αναστάσεως, η οποία ίσχυσε εκτάκτως και κατ' ανάγκη το Πάσχα του 2021. Κι αυτό, επειδή κατ' αρχήν στους ουρανούς ο χρόνος είναι άχρονος, δεν μετριέται δηλαδή με τα ανθρώπινα σταθμά και μέτρα. Ως χρόνο, δε, των λατρευτικών εκδηλώσεων της επί Γης Εκκλησίας, σύμφωνα με τα ειωθότα αιώνων της χριστιανικής πίστης, λαμβάνουμε υπ' όψη το εκκλησιαστικό εικοσιτετράωρο, κι όχι το καθιερωμένο των καθημερινών υποχρεώσεών μας ως πολίτες. Δηλαδή, κατά την Εκκλησία του Χριστού, η λεγόμενη “λειτουργική ημέρα” ξεκινά από τον εσπερινό της προηγούμενης ημέρας και απολήγει με τον εσπερινό της επομένης. Δηλαδή, κατά το ωράριο ακολουθιών της επίσημης Εκκλησίας της Ελλάδος, το Μεγάλο Σάββατο ως κινητή εορτή του έτους έχει ως εσπερινό την 7η ώρα μετά μεσημβρίας (μ.μ.), συνεπώς από εκείνη τη στιγμή και ύστερα εκκινεί εκκλησιαστικά η Κυριακή του Πάσχα, δύναται δε αμέσως μετά να εορτασθεί η Ανάσταση του Κυρίου!
Κακώς μάλιστα ετέθη από συγκεκριμένους κύκλους πιστών Ορθοδόξων Χριστιανών το ζήτημα ότι... συνέβη οπισθοχώρηση των επισήμων ελληνικών εκκλησιαστικών Αρχών στο θέμα της Ανάστασης, δήθεν για να συμπέσει και να εορτασθεί η Ανάσταση του 2021 μαζί με το Πάσχα των Εβραίων (που έπεφτε την 1η Μαΐου 2021)! Άρα, κατά τη λογική αυτή, οι αρχιερείς της ορθόδοξης Εκκλησίας διέπραξαν μέγα ατόπημα, αφού “υποτάχθηκαν” στις εβραϊκές δοξασίες με το να μεταθέσουν την ώρα της Ανάστασης του Χριστού μερικές ώρες προηγουμένως· υπονοείται έτσι ότι η Ορθοδοξία “υποτάσσεται” κατ' αυτόν τον τρόπο στον διεθνή εβραϊσμό, με ανυπολόγιστες συνέπειες για το μέλλον της χριστιανικής πίστης... Τώρα που το θέμα πλέον ξεθύμανε, καλό είναι να δούμε ψύχραιμα τι ακριβώς ισχύει κατά την ορθόδοξη χριστιανική μας παράδοση και εάν ήταν όντως θεολογικά ορθή η κίνηση της μετάθεσης της ώρας της Αναστάσεως κατά ένα τρίωρο, ήτοι στις 21:00 (9 το βράδυ) του Μεγάλου Σαββάτου, αντί του μεσονυχτίου της Κυριακής του Πάσχα...
Τι ακριβώς είναι το εβραϊκό Πάσχα; Η λέξη αυτή είναι εξελληνισμένη της αρχαίας εβραϊκής λέξης “Πεσσάχ” (“פֶּסַח“), η οποία σημαίνει “πέρασμα”. Τιμάται από τους ανά τον κόσμο Ισραηλίτες σε ανάμνηση της εξόδου των Εβραίων από την Αίγυπτο, με τον Μωϋσή επικεφαλής, δηλαδή της απελευθέρωσης του εβραϊκού λαού από τη δουλεία του Φαραώ· διαμέσου της Ερυθράς Θάλασσας ο λαός Ισραήλ μετέβη στη γη της Παλαιστίνης, την αποκαλούμενη και ως “γη της Επαγγελίας”, που τους είχε δώσει ο Θεός-Γιαχβέ. Εκεί βρίσκεται σήμερα το κράτος του Ισραήλ.
Ο Ιησούς Χριστός, ως κατά σάρκα Εβραίος στην ενανθρώπισή Του, τίμησε το εβραϊκό Πάσχα/Πεσσάχ στον Μυστικό Δείπνο, κι έτσι έκτοτε -επειδή ακριβώς συνέβη κατά τη διάρκεια των ίδιων ημερών- συνδέθηκε η Ανάστασή Του με την παραδοσιακή αυτή εβραϊκή εορτή. Όμως άλλο το νόημα των δύο εορτασμών: οι μεν Εβραίοι γιορτάζουν την απελευθέρωσή τους από τη φαραωνική σκλαβιά, οι δε Χριστιανοί την Ανάσταση του Χριστού, δηλαδή τη νίκη Του επί του θανάτου και την απελευθέρωση του ανθρώπινου γένους από την αμαρτία. Με απόφαση της Α' Οικουμενικής Συνόδου (325 μ.Χ.), το Πάσχα ορίστηκε να εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας -δηλαδή της 21ης Μαρτίου- και μετά το εβραϊκό Πάσχα/Πεσσάχ, έτσι ώστε να τηρείται η σειρά των θρησκευτικών γεγονότων.
Σημειώνουμε, ότι κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες (έως την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο) το Πάσχα των Χριστιανών εορταζόταν πάντοτε από κοινού με το εβραϊκό Πάσχα, δηλ. την 14η ημέρα του εβραϊκού μήνα Νισάν, οποιαδήποτε κι αν ήταν αυτή η ημέρα. Όμως, υπό την πίεση του αισθήματος κατά των Εβραίων, αποφασίστηκε να μην συμπίπτει πλέον ο εορτασμός εβραϊκού και χριστιανικού Πάσχα. Αργότερα, η Ορθοδοξία κράτησε ατόφιο το ανθεβραϊκό αυτό μένος, με διάφορες παραδόσεις, ήθη και έθιμα που στρέφονται ευθέως κατά των Ιουδαίων, όπως π.χ. με το κάψιμο του ομοιώματος του Ιούδα, που λαμβάνει χώρα κάθε Πάσχα· στο ελληνορθόδοξο υποσυνείδητο επικράτησε η νοοτροπία της προσωποποίησης ολόκληρου του εβραϊκού λαού στη μορφή του Ιούδα. Ο Ιούδας υπήρξε εκείνος ο μαθητής που πρόδωσε τον Χριστό, άρα η καύση αυτού του ανδρείκελου λειτουργεί στη λαϊκή παράδοση εξιλεωτικά, ως η τιμωρία του προδότη του Θεανθρώπου. Έχουμε, δηλαδή, μία επιβίωση αρχέγονης λατρείας τύπου τοτεμισμού, με τον Ιούδα-σκιάχτρο να παίζει τον ρόλο του ταμπού (του μιάσματος), που πρέπει να καεί για να εξαγνισθεί και να ξεβρωμίσει ο τόπος.
Στο μείζον ζήτημα που πήγε να δημιουργηθεί τοποθετήθηκε αμέσως δημόσια ο μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ, με κείμενό του υπό τον τίτλο “Διευκρινίσεις περί της ώρας της Αναστάσεως”, το οποίο παραθέτουμε ολόκληρο κάτωθι:
“Μετά πολλού ενδιαφέροντος αναγινώσκω τίς τοποθετήσεις υπεροχικών προσώπων τής Αγιωτάτης ημών Εκκλησίας καί τής Θεολογικής Επιστήμης διά τήν αποφασισθείσα αλλαγή τού χρόνου τελετής τής Αναστάσεως από τής 12ης νυκτερινής εις τήν 9η εσπερινή. Τιμώ ανυπερθέτως τούς εξ ευλαβείας καί ευσεβείας αντιτιθεμένους καί ανησυχούντας αδελφούς αλλά χρεωστώ διά τήν ορθήν θεώρησιν τού ζητήματος νά ομιλήσω εις τόν λαόν τού Θεού πού απαρτίζει τό πλήρωμα τής κατά Πειραιά συνεκλεκτής εκ λόγων ποιμαντικής ευθύνης καί ιερού χρέους.
Τό ερώτημα πού τίθεται εν προκειμένω είναι εις τήν Μία, Αγία, Καθολική καί Αποστολική εκκλησία, τό σώμα τού Κυρίου μας Ιησού Χριστού ποίο ωρολόγιο τηρούμε εις τάς καθημερινάς ιεράς Ακολουθίας. Πώς δηλαδή κατατμίζομε εκκλησιαστικώς τόν αδιάστατο χρόνο διότι η απάντησις εις αυτό τό ουσιώδες ερώτημα επάγεται καί τήν λύσι τού αναφυέντος προβληματισμού.
Στή Μία, Αγία, Καθολική καί Αποστολική τού Χριστού Εκκλησία τών 2.021 ετών τήν ακαινοτόμητο καί αποστολικοπαράδοτο τό ημερονύκτιο λειτουργικώς άρχεται διά τού Εσπερινού καί κατακλείεται διά τής ενάτης ώρας. Δι' αυτό καί αι απολύσεις τού Εσπερινού ως πρώτης Ακολουθίας τού ημερονυκτίου χαρακτηριστικώς αναφέρονται εις τό εορταζόμενο εκκλησιαστικό γεγονός ή τό τιμώμενο εκκλησιαστικό πρόσωπο καί περιλαμβάνει τόν Εσπερινό, τό Απόδειπνο, τόν Όρθρο, τήν Πρώτη Ώρα, τήν Τρίτη Ώρα, τήν Έκτη Ώρα καί τήν Ενάτην Ώρα.
Σημαντικό είναι τό γεγονός ότι στήν Απόλυση τού Εσπερινού χρησιμοποιούμε ενεστώτα χρόνο διά τό τιμώμενο εκκλησιαστικό πρόσωπο «ού τήν μνήμην επιτελούμεν» καί στήν Ενάτη Ώρα αόριστο χρόνο «ού τήν μνήμην επετελέσαμεν». Αυτό τό ωρολόγιο εφηρμόζετο από τόν βυζαντινό τρόπο μετρήσεως τού ημερονυκτίου πού σήμερον ακολουθείται στό Αγιώνυμο Όρος Άθω.
Από τής 6ης εσπερινής τού ωρολογίου άρχεται η νέα εκκλησιαστική ημέρα μέ τήν Ακολουθία τού Εσπερινού εις τόν οποίον ψάλλονται τά Στιχηρά τά Δοξαστικά, τά Απόστιχα καί τά Απολυτίκια τής νέας ημέρας καί καταστέφεται η Ακολουθία επί Δεσποτικών εορτών μέ τήν ανάλογο απόλυσι. Επομένως κρίνοντες εκκλησιαστικώς τό αναφυέν ζήτημα η Παννυχίδα τής Αναστάσεως, ο Όρθρος τής Αναστάσεως καί η Αναστάσιμος Θ. Λειτουργία ουδόλως κωλύονται νά τελεσθούν εις οιανδήποτε ώρα μετά τήν δύσι τού ηλίου, διότι έχομε εισέλθει ήδη εις τήν ημέρα τής εορτής τής Αναστάσεως.
Ειδικώτερον κατά τό Άγιο καί Μ. Σάββατο ο Εσπερινός τής Αναστάσεως τελείται τάς πρωϊνάς ώρας διά πρακτικούς καί μόνον λόγους διά τήν εξυπηρέτησι τής συμμετοχής τών πιστών εις τά Άχραντα Μυστήρια, χωρίς αυτό νά παραβλάπτει η συγκεκριμένη εξαίρεσις τό εκκλησιαστικό ωρολόγιο πρόγραμμα διά τήν είσοδο εις τήν ημέρα τής λαμπροφόρου Αναστάσεως από τής δύσεως τού ηλίου κατά τό Μ. Σάββατο. Τό αυτό συμβαίνει καί κατά τήν παραμονή τών Χριστουγέννων καί τών Θεοφανείων χωρίς νά κωλύεται η επανάληψις τού Εσπερινού τών δύο αυτών εορτών κατά τήν δύσι τού ηλίου τής παραμονής ως επισυμβαίνει εις πολλάς Ι. Μητροπόλεις.
Δι' αυτόν ακριβώς τόν λόγο καί εις επαρχιακάς Ι. Μητροπόλεις τελείται ακωλύτως η Παννυχίδα τής Αναστάσεως καί η Ακολουθία τού Όρθρου καί η τέλεσις τής Αναστασίμου Θ. Λειτουργίας καί πρό τής 12ης νυκτερινής, διότι η Εκκλησία δέν υποχρεούται νά εφαρμόζη τό πολιτικό ωρολόγιο καθορισμού εναλλαγής τής ημέρας.
Εφέτος υφίσταται μία ιδιαιτερότης διότι συμπίπτει κατά τό μέγα Σάββατο νά εορτάζεται υπό τών Εβραίων αδελφών μας τό λεγόμενο Νομικό Φάσκα (Μ. Ευχολόγιον εκδ. Αποστολικής Διακονίας σελ. 684), γεγονός πού παραθεωρούν πλήρως οι Ρωμαιοκαθολικοί αδελφοί μας δι' ό καί ημείς τά μέλη τής Μιάς, Αγίας, Καθολικής καί Αποστολικής Εκκλησίας στοιχούντες εις τόν Ζ΄ Κανόνα τών Αγίων Αποστόλων διακελεύοντα «Εί τις Επίσκοπος ή Πρεσβύτερος ή Διάκονος τήν αγίαν τού Πάσχα ημέραν πρό τής εαρινής ισημερίας μετά Ιουδαίων επιτελέση καθαιρείσθω» ως καί εις τόν όρο τής αγίας Α΄Οικουμενικής Συνόδου επαναλαμβάνοντα τά αυτά, δικαίως εορτάζομεν τήν Ανάστασι τού Σωτήρος καί Λυτρωτού τήν επομένη τού εορτασμού τού Νομικού Φάσκα, η οποία άρχεται μετά τήν 6η εσπερινή τού Μεγάλου Σαββάτου.
Ειρήσθω εν προκειμένω ότι οι Κανόνες τών Αγίων Αποστόλων έχουν επικυρωθεί ορισμένως υπό τού Β΄ Κανόνος τής Αγίας Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου τού 691 επί Ιουστινιανού τού Ρινοτμήτου εν Τρούλλω Κων/πόλεως.
Είναι γνωστό ότι τό Σάββατο τών Εβραίων άρχεται από τήν δύσι τού ηλίου τήν Παρασκευή καί περατούται μέ τήν δύσι τού ηλίου τό Σάββατο. Επομένως δέν παραβιάζεται ο όρος τής Α΄ Οικουμενικής Συνόδου περί τού Αγίου Πάσχα, ούτε ο Ζ΄ Κανών τών Αγίων Αποστόλων κατά τόν εφετινό εορτασμό τής Αναστάσεως, διότι τό Νομικό Φάσκα έχει περαιωθεί μέ τήν δύσι τού ηλίου κατά τό ιδικό μας Μ. Σάββατο.
Επιπροσθέτως από τής δύσεως τού ηλίου κατά τό μέγα Σάββατο εκκλησιαστικώς άρχεται η ημέρα τής Αναστάσεως τού Σωτήρος ημών καί εθιμικώς καί μόνο ακολουθείται τό κοσμικό πολιτικό ωρολόγιο εναλλαγής τού ημερονυκτίου. Συνεπώς κρίνοντες όχι κατ' άνθρωπον καί κατ' όψιν αλλά εκκλησιαστικώς καί κανονικώς η τέλεσις τής Ακολουθίας τής Παννυχίδος, τού Όρθρου καί τής Θ. Λειτουργίας τής Αναστάσεως τήν 9η αντί τής 12ης ουδόλως προσβάλλει τήν κανονική τάξι καί τήν λαμπροφόρο εξανάστασι τού Λυτρωτού μας, διότι από τής δύσεως τού ηλίου τού Μ. Σαββάτου εισερχόμεθα εις τήν τρίτη ημέρα, από τής επί τού Σταυρού προσφερθείσης υπερτάτης θυσίας, κατά τήν οποία ο Κύριος εξαναστάς εκ τού Τάφου συνέτριψε θανάτω τόν θάνατον.
Άλλωστε καί γραφικώς δέν καθορίζεται επακριβώς η ώρα τής Αναστάσεως, εντάσσεται όμως εντός τής τρίτης ημέρας κατά τήν αψευδή τού Λυτρωτού επαγγελία καί τήν πιστοποίησι τών Μυροφόρων καί τών μαθητών, στούς οποίους εγνώσθη τό γεγονός τής Αναστάσεως υπό τών λαμπροφόρων Αγγέλων. Καί επειδή από τής δύσεως τού ηλίου εισερχόμεθα εις νέα ημέρα δέν παραβιάζεται η κανονική αρχή τής τοπικής εν Αντισιοδώρω Συνόδου κατά τήν οποία η Θεία Ευχαριστία τελείται άπαξ τής ημέρας εν μιά τραπέζη υφ ενός τελετουργού, διά νά μή διπλασιάζεται ο θάνατος τού Κυρίου, όπως ευστόχως διαλαμβάνεται εις τήν απόφασι τής Συνόδου”.
Επίσης, ο γέροντας Νεκτάριος Μουλατσιώτης σε σχετική του διαδικτυακή ομιλία ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής:
“...πάψτε παρακαλώ να σκέπτεστε κοσμικά! Πρέπει να σκεπτόμεθα θρησκευτικά και εκκλησιαστικά! Ο νους μας πρέπει να 'ναι στην Εκκλησία! Ένα παράδειγμα θα σας πω: εάν εγώ σήμερα πεθάνω -σήμερα ας πούμε οτι είναι Πέμπτη-, και πεθάνω 10 η ώρα το βράδυ, πότε θα μου κάνουν τα τριήμερα κόλλυβα; Πέθανα στις 10 το βράδυ, άρα η Πέμπτη είναι μια ημέρα -κι ας μην είναι ολόκληρο το εικοσιτετράωρο, ας είναι δυο ώρες πριν αλλάξει η μέρα! Άρα, έχω την Πέμπτη, έχω την Παρασκευή ολόκληρη και το Σάββατο το πρωί που μπήκε η λειτουργία είναι η τρίτη ημέρα.
Ομοίως γίνεται με τον Χριστό: πεθαίνει 3 η ώρα το μεσημέρι της Παρασκευής, πάνω στον σταυρό είπε το “τετέλεσται” και παρέδοκεν αυτού το πνεύμα. Άρα έχουμε την Παρασκευή, το Σάββατο και την Κυριακή! Το ζήτημα είναι πότε ξεκινάει η Κυριακή! Ξεχάστε το πολιτικό σύστημα, τον κοσμικό τρόπο του σκέπτεσθαι!
Για να μπορέσουμε να εννοήσουμε το τριήμερο της Αναστάσεως, πρέπει να κατανοήσουμε οτι ο Κύριος πεθαίνει 3 η ώρα την Παρασκευή, σήμφωνα με το εκκλησιαστικό πρόγραμμα αλλάζει η ημέρα στις 6 η ώρα το απόγευμα, τότε αλλάζουμε ημέρα εκκλησιαστικά! Μην σκέπτεσθε κοσμικά, το 12 η ώρα τη νύχτα είναι κοσμικό φρόνιμα.
Κάποτε είχα πάει σ' ένα μοναστήρι και τι μου συνέβει σ' αυτό το μοναστήρι; Ήταν ημέρα Τετάρτη, το μεσημέρι είχαν φακές αλάδωτες, έξι η ώρα κάνουμε τον εσπερινό, μετά τον εσπερινό πήγαμε στη τράπεζα πάλι, κι εκεί τι βλέπω; Αρτύσιμα όλα! Έφαγα, δεν μίλησα γιατί -λέει μια παροιμία- “μη πας σε ξένο μοναστήρι με το δικό σου τυπικό”. Όταν λοιπόν ρώτησα τον γέροντα μετά, γιατί φάγαμε το μεσημέρι νηστήσιμο, ενώ φάγαμε μετά τον εσπερινό αρτύσιμα φαγητά; Μου λέει: “Πάτερ μπήκε Πέμπτη! Έπαψε η Τετάρτη! Με το που κάνουμε τον εσπερινό εμείς αλλάζουμε ημέρα! Τηρούμε όπως ήταν το πρόγραμμα από την εποχή του Χριστού, στο Βυζάντιο, στην τουρκοκρατία και μετέπειτα, αυτό είναι το εκκλησιαστικό πρόγραμμα! Το άλλο είναι το κοσμικό που αλλάζουν οι άνθρωποι δώδεκα η ώρα τη νύχτα”.
Άρα λοιπόν έχουμε σύμφωνα με το εκκλησιαστικό: την Παρασκευή 3 η ώρα πεθαίνει, έξι η ώρα της Παρασκευής έχουμε Σάββατο, έξι η ώρα το Σάββατο και ένα λεπτό το απόγευμα είναι Κυριακή! Άρα δεν έχω την ίδια ημέρα! Μπήκα έξι και ένα λεπτό στην Κυριακή! Γι' αυτό μπορεί μετά τις έξι η ώρα το απόγευμα εδώ που είναι επαρχία και έχουμε πολλά χωριά, μπορούμε να πηγαίνουμε στα χωριά και να κάνουμε Ανάσταση! Γιατί κανένας μα κανένας θεολογικά δε ξέρει ποια ακριβώς ώρα αναστήθηκε ο Κύριος! Ξέρουμε οτι ήταν η τρίτη ημέρα! Είχε μπεί Κυριακή, δηλαδή πέρασε έξι η ώρα το Σάββατο και μπήκε Κυριακή.
Συμβαίνει και σήμερα, άμα πάτε στο Ισραήλ που τηρείται εκεί πέρα το πρόγραμμα το εβραϊκό, το εκκλησιαστικό, το μοναστηριακό, έξι η ώρα θα δείτε τελειώνει το Σάββατο και οι Εβαίοι έξι και ένα λεπτό έχουν Κυριακή, ή όπως την ονομάζουν “η πρώτη ημέρα μετά το Σάββατο”. Όπως ακούμε και στο Ευαγγέλιο που λέει έξι και ένα λεπτό έχουμε ημέρα Κυριακή. Εγώ μπορώ να κάνω Ανάσταση στις επτά, στις οκτώ, στις εννέα, στις δέκα, στις έντεκα, στις δώδεκα τα μεσάνυχτα, στις μία, στις δύο, στις τρεις...
Γιατί όμως καθιερώσαμε και γίνεται δώδεκα τη νύχτα, το καθιέρωσε η Εκκλησία; Διότι ο Άγιος Νικόδημος μας λέει επειδή ο Χριστός έζησε πάνω στη γη 33 χρόνια, βάλαμε οτι κάθησε στον Άδη 33 ώρες, αυτό το κανονίσαμε εμείς όμως, το πόσες ώρες κάθησε ακριβώς ο Χριστός δεν αποδεικνύεται, γι' αυτό δεν ξέρουμε και την ώρα που αναστήθηκε... Μπορεί να κάθησε 25 ώρες, μπορεί να κάθησε 30 ώρες, μπορεί να κάθησε 35 ώρες, αλλά εμείς λέμε όσα ήταν τα χρόνια Του -το λέει ο Άγιος Νικόδημος-, γι' αυτό τον αφήνουμε 33 ώρες μέσα στον τάφο.
Άμα πάρουμε από του 3 το μεσημέρι της Παρασκευής συν 33 ώρες, όπως κάνει τον υπολογισμό ο Άγιος Νικόδημος, βγαίνει 12 τη νύχτα. Γι' αυτό κάνουμε Ανάσταση 12 τη νύχτα. Όχι γιατί αλλάζει η μέρα εκείνη τη στιγμή, αλλά αυτό είναι όπως σας είπα κατά προσέγγιση, κανείς θεολογικά δεν ξέρει ποια ώρα αναστήθηκε! Ξέρουμε οτι ήταν όρθρου βαθέος, νύχτα δηλαδή! Αλλά τι ώρα κανείς δεν το ξέρει!
Και έχουμε δύο διαφορετικές ημέρες, άλλο το Σάββατο, το Σάββατο κρατάει μέχρι τις 6 η ώρα, γιατί το Σάββατο λειτουργώ πρωί και δεν μπορώ μέσα σε 24 ώρες να ξανακοινωνήσω, πρέπει να μου αλλάξει η ημέρα, την ίδια ημέρα δεν επιτρέπεται ο ιερεύς να λειτουργήσει ή να κοινωνήσει σύμφωνα με τους ιερούς κανόνες. Εδώ λοιπόν δεν έχουμε ίδια ημέρα, γιατί το Σάββατο έξι η ώρα αλλάζει, παύει να είναι Σάββατο. Έξι και ένα λεπτό το απόγευμα είναι Κυριακή. Άρα πολύ ορθά η Ιερά Σύνοδος είπε ότι μπορούμε να κάνουμε κατ' οικονομίαν, επειδή έχουμε μάθει με το κοσμικό μυαλό και λειτουργούμε πια, εκκλησιαστικά όμως είμαστε ορθοδοξότατα. Αλλά επειδή το μυαλό μας λειτουργεί οτι αλλάζει δώδεκα και μπαίνουμε Κυριακή, γι' αυτό κάπως μας φαίνεται... Γιατί είμαστε αθεολόγητοι, γιατί δεν διαβάζουμε κλήρος και λαός, πολλοί κληρικοί δεν διαβάζουν, δεν μελετούν!
Η μέρα αλλάζει το απόγευμα έξι η ώρα, μετά τον εσπερινό που κάνουμε! Έξι η ώρα αλλάζει η μέρα! Αυτό είναι εκκλησιαστικά σωστό! Τώρα κινούμαστε με το κοσμικό πνεύμα, με το κοσμικό ημερολόγιο, με το κοσμικό ωρολόγιο αν θέλετε, και γι' αυτό δημιουργείται αυτή η σύγχυση, διαφορετικά η σύνοδος ευρίσκεται μέσα στα πλαίσια της ορθοδόξου πίστεως, δεν παρέκκλινε ούτε μια γραμμή!”.
Άλλο θέμα προέκυψε εξαιτίας της θέσης ορισμένων ακραίων παλαιοημερολογιτών (πρόκειται για τους Γνησίους Ορθοδόξους Χριστιανούς, οι οποίοι τηρούν αυστηρά και κατά γράμμα την πατροπαράδοτη ορθόδοξη χριστιανική πίστη), ότι επειδή το 2021 υποτίθεται πως η Ανάσταση του Χριστού “συνέπεσε” με το Πεσσάχ-Πάσχα των Εβραίων, άρα κατά τον τρόπο αυτό... επαληθεύεται η προφητεία του αγίου Κοσμά του Αιτωλού περί “Διπλής Πασχαλιάς”! Είχε πει, πράγματι, ο Πατροκοσμάς: “Τὸ ποθούμενον θὰ ἔρθη ὅταν θαρθοῦν δυὸ πασχαλιὲς μαζί”. Οι παλαιοημερολογίτες ή Γ.Ο.Χ. ερμηνεύουν την προφητεία, ότι εννοεί τη μελλοντική απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης και τη Μεγάλη Ιδέα. Όμως η πρόβλεψη του αγίου Κοσμά φαίνεται πως εκπληρώθηκε το έτος 1912, όταν είχαν συμπέσει η εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου με την Ανάσταση του Κυρίου (25 Μαρτίου, σύμφωνα με το πάτριο ή παλαιό ημερολόγιο, 7 Απριλίου όμως με το νέο). Τη χρονιά εκείνη, λοιπόν (1912), απελευθερώθηκε η Μακεδονία και η Θεσσαλονίκη, ώσπου τελικά το 1913, με την απελευθέρωση της Ηπείρου και της Θράκης, έλαβε σάρκα και οστά το “ποθούμενο” του ελληνισμού για εδαφική-εθνική ολοκλήρωση.
Κατά συνέπεια, είναι εξαιρετικά δύσκολο ως “διπλή Πασχαλιά” να υπονοείται η σύμπτωση εβραϊκού και χριστιανικού Πάσχα, διότι εάν συνέβαινε αυτό θα έπρεπε το Πεσσάχ των Εβραίων... να συμπεριλαμβάνεται στο ορθόδοξο χριστιανικό εορτολόγιο και, κατ' επέκταση, στην ελληνική λαϊκή παράδοση! Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει, όπως είδαμε και αρκετές παραγράφους πιο πάνω, αλλά με δεδομένο τον ελληνικό μισεβραϊσμό κατά των “σταυρωτών του Χριστού” συμβαίνει το τελείως αντίθετο: καίγεται ο Ιούδας πάνω στα δέντρα από τον λαό, όπως είχε άλλοτε κρεμαστεί ο προδότης μαθητής του Χριστού στη συκιά, αυτοκτονώντας από τύψεις συνειδήσεως που παρέδωσε τον δάσκαλό του στους εχθρούς Του... Άλλο πράγμα, λοιπόν, η “διπλή Πασχαλιά” του Κοσμά και άλλο η πιθανή χρονική συνάφεια (συγχρονισμός) των δύο διαφορετικών μεταξύ τους εορτών του Πάσχα, του εβραϊκού και του χριστιανικού.
Συνοπτικά: “Καὶ διαγενομένου τοῦ σαββάτου” (“Αφού είχε περάσει πια το Σάββατο”)... αναφέρει ρητά η Αγία Γραφή, στο κατά Μάρκον Ευαγγέλιο. Για να συμπληρώσει το Σύμβολον της Πίστεως: “Καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ, κατὰ τὰς Γραφάς”. Επιβεβαιώνεται έτσι η τριήμερη ταφή του Κυρίου, που δεν είναι όμως κυριολεκτική (δηλ. 3 ολόκληρες ημέρες = 72 ώρες), αλλά σημαίνει ότι ο Χριστός την τρίτη ημέρα έπεται να αναστηθεί εκ του τάφου. Και, ασφαλώς, ως τρίτη ημέρα λογίζεται η Κυριακή, που όμως εκκλησιαστικά ξεκινάει από τον εσπερινό της προηγούμενης: “ὄρθρου βαθέος”, κατά τον ευαγγελιστή Λουκά (24, 1), δηλ. λίγο πριν την ανατολή του ηλίου της Κυριακής, ήταν όταν οι Μυροφόρες γυναίκες διαπίστωσαν το θαυμαστό συμβάν της Ανάστασης του Ιησού. Συνεπώς, η Ανάσταση συνέβη κάποια στιγμή από το προηγούμενο βράδυ (εσπερινό) και καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας, έως λίγο πριν τη χαραυγή. Αυτό είναι και το χρονικό πλαίσιο στο οποίο δύναται να εορτασθεί η Ανάσταση του Κυρίου, χωρίς κατά τη χριστιανική ορθόδοξη θεολογία να υπάρχει κανένα απολύτως δογματικό πρόβλημα.
Commentaires