Η Αλμωπία ως ο “καρδιακός χώρος” της Μακεδονίας

6.7.2020

Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη

Όλοι οι σπουδαίοι γεωπολιτικοί αναλυτές διεθνώς, και ειδικότερα οι μελετητές των Βαλκανίων, συμφωνούν: η Μακεδονία είναι η “καρδιά” της άλλοτε Ελληνικής χερσονήσου ή χερσονήσου του Αίμου (αυτής που ονομάστηκε καταχρηστικά ως Βαλκάνια, εκ του τουρκικού Balkan, που σημαίνει την ψηλή δασώδη οροσειρά), αλλά είναι επίσης και η αναγκαία ενδοχώρα του Αιγαίου για την ύπαρξη του ελληνισμού· ο “ζωτικός χώρος”, άνευ του οποίου δεν νοείται ο ελληνικός πολιτισμός πλανητικών διαστάσεων, ούτε καν η ίδια η βιολογική ύπαρξη του ελληνικού έθνους.

Είναι, με δυο λόγια, η Μακεδονία το πλέον κρίσιμο γεωπολιτικά, και όχι μόνο, σημείο της περιοχής της νοτιοανατολικής Μεσογείου, γι' αυτό και αποτελεί διαχρονικά το “μήλον της Έριδος” των υπερδυνάμεων αυτού του κόσμου. Στη γη της Μακεδονίας θα λάβει χώρα, αναπόφευκτα, ο Αρμαγεδδώνας που θα κρίνει το μέλλον της ανθρωπότητας· η εβραϊκή λέξη “Αρμαγεδδών” της Αγίας Γραφής προέρχεται από παραφθορά της ελληνικής και αναλύεται σε: “γη” (“αρ” εκ του πανάρχαιου “άρουρα”) της “Μακεδονίας” (“Μεγιδδώ” ή “Megiddo” είναι η περιοχή “Μακεδονία” της Μέσης Ανατολής, που δημιουργήθηκε από τους Έλληνες αποίκους της Παλαιστίνης, όπως και πολλές άλλες πόλεις, η Έδεσσα, η Πέλλα, κτλ.).

Αυτό είναι το βαθύ πεπρωμένο της Μακεδονίας, από την απαρχή κιόλας των αιώνων. Όπως, άλλωστε, στην αρχαιότητα ο ευρισκόμενος σε παρακμή ελληνισμός του 4ου π.Χ. αιώνα διεσώθη, ενώθηκε και μεγαλούργησε κάτω από Μακεδόνα βασιλέα -τον Μεγαλέξανδρο-, όπως επίσης επί Βυζαντίου η ελληνική Αυτοκρατορία του μεσαίωνα έφτασε στο αποκορύφωμά της επί Μακεδονικής δυναστείας (867 – 1057 μ.Χ.), έτσι και τώρα το γένος των Ελλήνων αναμένει με αγωνία την περίφημη “Μακεδονική λύση” που με ένα και μόνο χτύπημα θα κόψει τον “γόρδιο δεσμό” και θα λυτρώσει ξανά τους Έλληνες από την παρακμή. Είναι γνωστό, πως “τα δεσμά που δεν λύονται, κόβονται”. Η “Μακεδονική λύση”, σαν από ένα περίεργο παιχνίδι της μοίρας, είναι και πάλι η ιστορική νομοτέλεια του ελληνισμού.

Κεντρικό σημείο της Μακεδονίας-Βόρειας Ελλάδας είναι η γεωγραφική περιοχή της Αλμωπίας, που αποτελεί βορειοανατολική επαρχία του νομού Πέλλας. Πρόκειται για το αρχέγονο βασίλειο των Αλμώπων, γιγάντων που έλαβαν μέρος στη θρυλική Γιγαντομαχία, έναν “παγκόσμιο” πόλεμο της προϊστορικής εποχής. Ετυμολογικά, η λέξη “Άλμωψ” προέρχεται από τις λέξεις “άλμα” και “ωψ”: ο μεγάλος στην όψη. Αυτή η έννοια συνδέεται άμεσα με τη σημασία της ονομασίας “Μακεδών” (“υψηλός”), εκ του παμπάλαιου επιθέτου “μακεδνός”, εξ 'ού και οι λέξεις “μακρύς”, “μήκος” κ.ά. “Άλμωπας”, λοιπόν, γλωσσολογικά, σχηματίζεται κατά το “Κύκλωπας” (“Κύκλωψ”, από τις λέξεις “κύκλος” και “όψη”).

Γενάρχης των Αλμώπων υπήρξε ο γίγαντας Άλμωπας, ημίθεος και γιος του θεού της αβύσσου Ποσειδώνα και της Έλλης, κόρης του βασιλιά του Ορχομενού Βοιωτίας, Αθάμαντα, και αδελφής του Φρίξου· γνωστός ο μύθος, που θέλει την Έλλη να πέφτει από το χρυσό κριάρι -με το οποίο πετούσε μαζί με τον αδελφό της- στη θάλασσα, στα Δαρδανέλλια (Στενά του Βοσπόρου), και να πνίγεται. Έκτοτε, το θαλάσσιο αυτό πέρασμα που ενώνει το Αιγαίο πέλαγος και τον Εύξεινο Πόντο ονομάζεται “Ελλήσποντος” προς τιμήν της. Όσο για το χρυσό κριάρι, αυτό θυσιάστηκε στην περιοχή της Κολχίδας, κάτω από τον Καύκασο, και ως χρυσόμαλλο δέρας αποτέλεσε τον στόχο της Αργοναυτικής εκστρατείας.

Το γενεαλογικό δέντρο του λαού των Αλμώπων διέσωσε η μαρτυρία που καταγράφηκε από τον Στέφανο τον Βυζάντιο, ο οποίος τον 6ο μ.Χ. αιώνα έγραψε στο έργο του “Εθνικά” τα εξής: “Αλμωπία χώρα Μακεδονίας, ή ώκουν Άλμωπες. Εκλήθη δε από Άλμωπος γίγαντος. Το εθνικόν Άλμωψ και Αλμώπιος και Αλμωπία, από Άλμωπος του Ποσειδώνος και Έλλης του Αθάμαντος”. Ήδη στα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. η Αλμωπία έγινε το κομβικό σημείο του βασιλείου των Μακεδόνων και οι μυθικοί γίγαντες αντικαταστάθηκαν από τους Μακεδόνες βασιλείς και κατοίκους. Έκτοτε, κατέστη χώρος ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του μακεδονικού βασιλείου, και δεν είναι τυχαίο ότι οχυρώθηκε με 13 συνολικά ακροπόλεις! Στην ευρύτερη περιοχή κυβέρνησαν οι Μακεδόνες βασιλείς, με ξακουστούς τον Φίλιππο και τον γιο του, τον Αλέξανδρο. Από εδώ, ξεκίνησε η εκστρατεία των Ελλήνων προς ανατολάς και η κατάκτηση του τότε γνωστού κόσμου.

Στην Αλμωπία, λοιπόν, γράφτηκε ανά καιρούς η ιστορία του ελληνισμού και του κόσμου. Τόσο στα ελληνιστικά χρόνια, όσο και επί Αυτοκρατοριών της Ρώμης και του Βυζαντίου, υπήρξε ο πιο νευραλγικός γεωστρατηγικός χώρος για την εθνική άμυνα και την επιβίωση του ντόπιου πληθυσμού. Πλήθος επιθέσεων εχθρικών στρατευμάτων αποκρούστηκαν στη συγκεκριμένη περιοχή, ενώ επί Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας οι κάτοικοί της αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά της ισχυρότερης αυτοκρατορικής στρατιάς, της φημισμένης Πέμπτης λεγεώνας· ήταν οι λεγόμενοι “Τσιντσάροι” (“Πεμπταίοι”). Επί Βυζαντίου, η Αλμωπία ήταν ο πολύτιμος προμαχώνας του ελληνισμού, με τα συνοριακά κάστρα των Μογλενών και της Ενωτίας να παίζουν βαρυσήμαντο ρόλο στις στρατιωτικές εξελίξεις.

Δεν μπορεί να είναι συμπτωματικό το γεγονός, ότι κατά τη διάρκεια του 13ου αιώνα η Αλμωπία κατέστη σημείο-κλειδί στην προσπάθεια αναγέννησης του αυτοκρατορικού ελληνισμού. Ήταν, όταν ο αυτοκράτορας Ιωάννης Βατάτζης -ο πρώτος “Μαρμαρωμένος Βασιλεύς” της παράδοσης- την μετέτρεψε σε σπουδαίο προπύργιο της Ελληνορθοδοξίας. Τότε, ο βυζαντινός ελληνισμός κατόρθωσε όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά και να μεγαλουργήσει μέσα σε συνθήκες αντίξοες, και τελικά μετά από πολλούς αγώνες οι Έλληνες επανέκτησαν την Κωνσταντινούπολη, τη Βασιλεύουσα Πόλη που το 1204 είχε αλωθεί από τους Φράγκους. Για μια ακόμη φορά η “Μακεδονική λύση” οδήγησε στη νεκρανάσταση, την άνοδο και τη δόξα του γένους...

Ακολούθησαν τα χρόνια της τουρκοκρατίας. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι Οθωμανοί καταπίεσαν ιδιαίτερα τον πληθυσμό της περιοχής, με τραγικό επακόλουθο τον εξισλαμισμό πολλών κατοίκων (το 1759), έπειτα μάλιστα από προτροπή του τότε Μητροπολίτη Μογλενών Ιωάννη! Οι Τούρκοι μετονόμασαν την περιοχή σε “Καρατζόβα”, από τις τουρκικές λέξεις “Kara” και “Ova”, φράση που σημαίνει “Μαύρος Κάμπος”. Η τουρκική σκλαβιά έμελλε να διαρκέσει 523 ολόκληρα χρόνια...

Στον ένοπλο Μακεδονικό Αγώνα (1904 – 1908), η “Μακεδονική λύση” συνιστούσε τον βασικό σπόνδυλο του σχεδίου ανάκτησης της Μακεδονίας, που είχε καταρτίσει η περίφημη “Εθνική Εταιρεία”: ένας κύκλος εκλεκτών Ελλήνων στρατιωτικών, πολιτικών και διανοουμένων, ο οποίος έθεσε σαν βασικό στόχο την επάνοδο του ελληνισμού σε αυτοκρατορικές διαστάσεις· η Μεγάλη Ιδέα, η οποία δεν είχε λήξει με την απελευθέρωση της Νότιας Ελλάδας, αλλά όφειλε να επεκταθεί σε ολόκληρο τον υπόδουλο ελληνισμό, από τη Μακεδονία και την Ήπειρο, έως τη Θράκη και τη Μικρασία. Ήταν η “Ελλάς των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών”, που έδινε όραμα και πνοή στους απελευθερωμένους Έλληνες, για να λυτρώσουν τις χαμένες πατρίδες.

Η “Εθνική Εταιρεία”, ή αλλιώς “Πρώτη Ομάδα Έψιλον”, είχε στην κατοχή της ένα παλιό θρυλικό κείμενο: τον λεγόμενο “Χρησμό του Μυστρά”, τον οποίο είχε συγγράψει ο μέγας φιλόσοφος του 15ου αιώνα, Γεώργιος Γεμιστός (Πλήθων), ή κάποιοι μαθητές του, του κύκλου της “Αδελφότητας των Ελλήνων” που είχε ιδρύσει ο Πλήθων. Από το κείμενο αυτό, που αναφέρεται με προφητικό τρόπο στα επερχόμενα γεγονότα του ελληνισμού, από τα χρόνια της παρακμής και την πτώση της Κωνσταντινούπολης, το 1453, έως την εθνεγερσία του 1821 και την αναμονή δημιουργίας πλανητικού ελληνισμού στον 21ο αιώνα, προκύπτει η κομβική σημασία της περιοχής της Αλμωπίας για τις εξελίξεις του μέλλοντος.

Βέβαια, η Αλμωπία απελευθερώθηκε από τα ελληνικά στρατεύματα, μαζί με την υπόλοιπη Μακεδονία, ήδη από το 1912· στις 4 Νοεμβρίου του 1912, μεσούντος του Α΄ Βαλκανικού πολέμου, ελληνικό στρατιωτικό τάγμα εισήλθε στην Αριδαία -την πρωτεύουσα της Αλμωπίας- και σήμανε για την περιοχή το “Ποθούμενο”, που είχε προβλέψει για τη Ρωμηοσύνη ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (ο Πατροκοσμάς) 150 χρόνια προηγουμένως. Ηρωικές υπήρξαν εκείνες οι στιγμές, αφού προτού ακόμα ο ελληνικός στρατός λυτρώσει την περιοχή, η Αλμωπία ελεγχόταν από τον αρχιμαδρίτη οπλαρχηγό Νίκανδρο Παπαϊωάννου και τους Προμαχιώτες αντάρτες του, οι οποίοι έδωσαν σκληρό αγώνα για την επανελλήνιση του τόπου.

Η ευρύτερη περιοχή αποτέλεσε (όχι συμπτωματικά...) στόχο άδηλων ανθελληνικών δυνάμεων, κρυπτόμενων πίσω από διάφορα προσωπεία. Στο πρόσφατο παρελθόν δραματικά γεγονότα συνέβησαν στην Αλμωπία, σε διάφορες φάσεις. Κατά τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο οι Γερμανοβούλγαροι (διάδοχοι των παλιών Ούννων) επιτέθηκαν με σφοδρότητα στην περιοχή, για να γενοκτονήσουν τον πληθυσμό· αποκρούστηκαν όμως από τους Έλληνες (μάχη του Σκρα, 1918) και ο ελληνικός λαός της περιοχής σώθηκε. Παρομοίως και στη διάρκεια του Β΄ παγκοσμίου πολέμου, όταν επανήλθαν οι ίδιοι εχθροί του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, αποσκοπώντας και πάλι στη σφαγή του εγχώριου πληθυσμού και την κατάκτηση της περιοχής: τότε έλαβε χώρα το ολοκαύτωμα της Νότιας, τον Φεβρουάριο του 1944, ενώ μετά από τρομερές μάχες οι κατακτητές αποχώρησαν από την Αλμωπία, στις 10 Σεπτεμβρίου 1944. Τέλος, στις 10 Φεβρουαρίου 1947, οι υποκινούμενοι από τον πανσλαβισμό κομμουνιστές συμμορίτες κατέκαψαν το χωριό Κωνσταντία της Αλμωπίας και κατέσφαξαν τον άμαχο πληθυσμό του· ολόκληρη η περιοχή της Αλμωπίας, άλλωστε, κατέστη επί εμφυλίου πολέμου, ή συμμοριτοπολέμου, θέατρο άγριων και σφοδρών μαχών και απόπειρας εθνοκάθαρσης του ελληνικού πληθυσμού...

Ιδιαίτερα πρέπει να προσεχθεί το γεγονός της διασποράς του κοροναϊού (COVID-19) στην περιοχή της Πέλλας, και κυρίως της Αλμωπίας, που έλαβε χώρα την άνοιξη του 2020. Την περίοδο εκείνη, εν μέσω της πανδημίας του νέου θανατηφόρου ιού, η Αλμωπία υπήρξε από τις περιοχές της Ελλάδας, όπου παρατηρήθηκε αυξημένη μετάδοση του COVID-19· θαρρείς και ο κοροναϊός “χτυπούσε” επιλεγμένες περιοχές της χώρας... Καραντίνα επιβλήθηκε στο χωριό Φούστανη της Αλμωπίας, όπου τον Απρίλιο του 2020 και επί δύο εβδομάδες οι κάτοικοι ήταν αποκλεισμένοι από τον έξω κόσμο. Ο ιός που άλλαξε μια για πάντα τις παραστάσεις μας για τον κόσμο και που εισήγαγε την ανθρωπότητα στη Νέα Εποχή συνδέθηκε έτσι, αναπόφευκτα, με τη Μακεδονία (Βόρεια Ελλάδα), αφού έκανε ασύμμετρα την εμφάνισή του σε πλήθος περιοχών από την Καστοριά έως τη Θράκη, με γεωγραφικό επίκεντρο -αν κοιτάξει κανείς στον χάρτη των κρουσμάτων- την περιοχή Εξαπλάτανου Αλμωπίας.

Είναι σαφές ότι μπήκαμε σε μία περίοδο έντονων αλλαγών, σε όλο τον πλανήτη· στην υδροχοϊκή αυτή φάση επανέρχεται δυναμικά το ζήτημα της “Μακεδονικής λύσης”, με εστίαση στον χώρο της Αλμωπίας. Κι όλα αυτά, με δεδομένο το παγκόσμιο δράμα που έπεται να διαδραματιστεί, έχοντας ως άξονα την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας. Σύμφωνα με τον “Χρησμό του Μυστρά”, αυτό το μυστηριακό κείμενο που ακόμη δεν έχει βγει ολόκληρο στον αφρό της δημόσιας επιφάνειας, από εδώ πρόκειται να ξεπηδήσει η ηγετική μορφή του ελληνισμού, που ως “η νέα Μεγαλέξανδρος” θα κόψει τον σύγχρονο γόρδιο δεσμό: “Εν γην Αλμωπία θέλει φυτρώσει το θείον σπέρμα και γέννημα του Κομνηνού γένους των Εγκαρδίων. Αυτή εστίν η βασίλισσα Ηγήτωρ προ του Ολοκαύτωνος, και τα έργα αυτής ως έργα Ηγέτιδος δύναμης. Η Ελλάνια σωτήρ, η τον Ιχώρ εις τις φλέβες της έχουσα, θέλει δώσει το αναστάσιμον κτύπημα λυτρωμού, ως θεού θέλοντος Ειμαρμένη”. Γι' αυτήν την τελική πράξη λύτρωσης, που θα επιφέρει η εν λόγω προσωπικότητα με ένα και μόνο χτύπημα, σε σκοτεινούς καιρούς, είχε πει άλλοτε ο καθηγητής Χρίστος Γούδης τα εξής: “Αυτό το χτύπημα περιμένουμε κι εμείς σήμερα”.